Nguyễn Nguyễn: NHỮNG THÁNG NGÀY CẰN CỖI II

Như đã nói ở phần I, trong một thời gian tương đối dài cả nhà phải lăn lóc đủ các loại hình lao động để tồn tại cho qua quãng thời gian được gọi là “khó khăn chung của cả nước”. Ừ thì đúng là khó khăn chung, thời đó thì ai cũng nghèo ai cũng khổ, chỉ có cái là những gia đình thuộc thành phần thứ cấp như gia đình chúng tôi thì khổ hơn...vài tí, vừa rồi gặp mấy thằng bạn cùng hoàn cảnh (mà hồi đó không biết) nhắc lại nhiều kỷ niệm, thằng nào cũng có thể đưa ra một vài chi tiết giống nhau về "bản chất sự vụ": nào là phải vừa đi học vừa sửa xe đầu đường (may là chưa bị chuyển hóa thành đầu đường xó chợ), nào là nhất y nhất quởn, độc một cái áo từ đầu mùa tới cuối mùa, áo vải tetron (tê ta rông) mặc tới nỗi mỏng le mỏng lét giống như mốt khoe da thịt thời nay, màu áo thì dĩ nhiên không thể gọi là màu trắng được rồi!

Bốc vác

Thời bấy giờ nguyên liệu phổ biến nhất cùng cho đun nấu là củi, nhà nào dùng than đã gọi là sang, dùng dầu hôi thì quá sang luôn! Dọc đường Phạm Văn Hai khu tôi ở có rất nhiều vựa than; vựa củi như vậy, sáng sáng cỡ 5 giờ, các xe tải chở củi hoặc than về tới, những thứ này sẽ cần phải được chuyển xuống chất vào trong vựa! Than nhẹ hơn lại không bị xóc dằm như củi nên hôm nào bốc xe than thì khỏe mà lại được tiền nhiều hơn.

Một lũ lau nhau lớn nhỏ từ tinh mơ đã ngồi chò hõ ngoài đường, mắt dõi về phía cuối đường trông chừng xem có xe xuất hiện là bu tới nhao nhao giơ tay xin làm. Củi được quăng từ trên xe xuống, thằng nào đứng dưới thì có nhiệm vụ chộp và chuyền vào trong, nói là chuyền chứ cũng phải quăng từ thằng này qua thằng kia. Chuyển một xe như vậy cỡ trên dưới 1h30 phút gì đó, tôi cũng không nhớ rõ, chia ra bình quân mỗi thằng được 10 xu, thời giá lúc bấy giờ tôi nhớ lương giáo viên cỡ 30 đồng/ tháng. Ngày đầu tiên làm, buổi chiều đi học không nổi! Hai cánh tay và bàn tay trầy trụa hết. Mãi rồi cũng quen! Tôi thì nhìn tướng tá thư sinh trắng trẻo nên thường phải theo thằng nào trông trâu bò một tí thì mới xin làm được.

Có lần, một thằng bạn được một ông chủ hàng bốc theo xe mấy ngày, về nó kể nghe bắt thèm: nào là ổng cho uống nước đá chanh thoải mái, ăn bánh mì thịt…Khà khà, thế hệ sau này nghe chắc không thể hiểu những thứ đó là cực kỳ xa xỉ lúc bấy giờ.

Mây tre lá

Nhà nhà đan mây tre, người người đan mây tre, có một thời gian như thế! “Hưởng ứng phong trào” tôi với con em gái cũng đi xin người ta cho làm, nào là đi vác tre trúc về cạo vỏ, nào là ngồi khoanh mấy cái đế tròn tròn đủ loại kích cỡ, yêu cầu phải khoanh sao cho chặt, không đạt thì sẽ bị trả về làm lại gọi là “tái chế”. Đế này sau khi nghiệm thu đạt, lại nhận về làm công đoạn đan lát khác. Công đoạn nào cũng làm sưng tay mờ mắt, mà thu nhập cũng chả được bao nhiêu. Còn nhớ cái vụ cạo trúc, cạo mãi không xong cái đống trúc nhận về, thế là anh em lếch thếch vác đi trả, vừa đi vừa ca liên khúc... nghèo chắc hay hơn Trường Vũ nhiều!

Làm...phim

Công việc này không dính líu gì tới đóng phim mà là mua phim nhựa cũ về cắt ra, chập hai miếng lại với nhau, ở giữa lót miếng giấy trắng cho nó ửng màu phim lên rồi dùng dây cước kết lại thành túi xách, ví đầm hoặc đại loại các thứ tương tự. làm cái này thì phải lựa phim sao cho khi lót giấy vào nó ửng màu lên đẹp. Phim của Mỹ dầy hơn nhưng màu không tươi bằng phim Hong Kong, nên thường dùng làm các lớp lót bên trong hoặc bên hông. Phim xấu (màu tối hoặc đen trắng) nhiều quá thì lại chế ra cách ngâm phim trong sud cho trong veo rồi lót bên trong bằng các loại giấy màu xanh xanh đỏ đỏ cho em nhỏ nó mừng, rồi lại lấy xút vẽ lên phim để tẩy theo ý muốn thành những chữ như LOVE, SOUVENIR...và lót giấy bạc bao thuốc lá bên trong cho bắt mắt, đẹp nhất là nền phim đen chữ thì nổi bần bật bằng màu giấy bạc từ bao Dunhill. Nghề này tương đối nhàn, lại cũng có tí chút hơi hướng mỹ thuật nên làm cũng vui. Ông bô ngoài giờ dạy học cũng đảm trách vai thợ chính kết các mảnh phim thành sản phẩm hoàn chỉnh. Thế, cũng lây lất một thời gian.

Tôi học thợ mộc

Xác định trước không có cửa vào Đại Học, rồi tình cảnh nhà lúc bấy giờ còn te tua xơ mướp hơn cả trong những truyện ngắn của Nam Cao. Tôi còn nhớ một buổi chiều trên...bến cô liêu, hic, gọi vậy vì bữa đó trời mưa nước ngập vô nhà, cả nhà đang ngồi trên chiếc đi văng, điện thì cúp, 5g chiều chưa có gạo để nấu cơm..., thảm còn hơn giáo Thứ! Bỗng có tiếng bì bõm lội nước, chú Phong - một người bạn của bố xách gạo tới cho, đoạn này coi bộ kết thúc có hậu hơn giáo Thứ!

1978 có thể coi như một bước ngoặt khá lớn (sau này tôi còn vài cái ngoặt cũng không kém phần ngoạn mục), tôi giã từ môi trường phổ thông để vào trung học chuyên nghiệp, nói nôm na là nghỉ học chữ đi học nghề, tuy rằng trường này - Trường TH Kỹ Thuật Công Nghiệp Thành Phố - cũng thuộc loại bảnh, trước năm 1975 là trường kỹ thuật Nguyễn Trường Tộ, cũng "xêm xêm" trường Cao Thắng. Năm tôi thi vào cũng phải xếp hàng lấy đơn từ 3, 4 giờ sáng. Mục đích chính là có 16 đồng học bổng hàng tháng và các tiêu chuẩn khác kèm theo như thịt thà cá mú các loại, như một công nhân viên, dường như sau đó được lên 21 đồng thì phải! Nguyện vọng vào ban sơn mài nhưng năm ấy lại dẹp bỏ ban này cho nên tôi được xếp vào ban Kỹ nghệ gỗ, ban này hồi đó thường học sinh chê dữ lắm vì không ngon không bảnh bằng các ban khác như cơ khí ô tô, máy công cụ (phay, bào, tiện...). Còn nhớ có thằng khi được thông báo vào ban Kỹ Nghệ Gỗ, đã khóc tu tu, rồi xin nghỉ. Miễn là có mấy cái khoản nói trên, thì với tôi ban nào cũng được! À một số thằng cũng vào trường chỉ với mục đích trốn nghĩa vụ nữa chớ, mấy năm đó quân "tình nguyện" của ta nướng bên Campuchia cũng bộn!

Môi trường phổ thông và môi trường kỹ thuật khác nhau hoàn toàn, khác từ người thầy người cô, khác từ môi trường, nó không còn hồn nhiên trong sáng như ở trường phổ thông, mà đã mang hơi hướng ma mãnh của cuộc đời. Tôi còn nhớ một vị thầy đáng kính (nhìn tướng là biết dáng của mấy ông giáo sư ngày xưa) có nói một câu: thầy cũng có năm bẩy loại thầy các anh ạ!

Chuyện dài chinh chiến về thời gian ba năm rưỡi học kỹ thuật, chắc phải cho thành một bài khác.

Học đến năm 1982 ra trường, cầm mảnh bằng Cán Sự Trung Cấp, tôi về một xí nghiệp, bắt đầu một đoạn đời mới với những ngày làm cu li bốc xếp chính cống!

Nguyễn Nguyễn

Thứ Năm, 13 tháng 4, 2017

NHỮNG THÁNG NGÀY CẰN CỖI II

Bốc vác

Mây tre lá

Làm...phim

Tôi học thợ mộc

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét